Wpływ czytania na rozwój dziecka

Wpływ czytania na rozwój dziecka.

„Człowiek więdnie bez dobrej książki, jak więdnie kwiat bez słońca”

Kornel Makuszyński

Specjaliści zajmujący się rozwojem dziecka  w sposób szczególny podkreślają wpływ czytania na aktywizację 5 obszarów kompetencyjnych: komunikacji, odpoczynku, inteligencji emocjonalnej, koncentracji i emocji.

1. Komunikacja: Czytanie poszerza doświadczenia językowe dziecka, rozwija słownictwo, uczy wyrażania myśli, wyrażania własnego zdania, werbalizowania uczuć i potrzeb. Przeczytane w książkach historie uczą dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych, odnajdywania zależności i wyciągania własnych wniosków. Kształtuje umiejętność samodzielnego myślenia, co jest ważne  w odniesieniu do właściwego funkcjonowania społecznego.

2. Odpoczynek: Czytanie książek to jeden z najlepszych sposobów relaksu – pozwala wyciszyć się, odpocząć od nadmiaru stymulacji i wrażeń, daje potrzebną współczesnym dzieciom ciszę, zwłaszcza po zbyt długim oglądaniu telewizji czy graniu na komputerze.

3. Inteligencja emocjonalna: Samodzielne czytanie wymaga od dziecka podjęcia wysiłku oraz wytrwania w nim do osiągnięcia celu, czyli przeczytania do końca. Wyrabia w dziecku cierpliwość i umiejętność oczekiwania na nagrodę odroczoną w czasie. Realizowanie przez dzieci zadań z tzw. Odroczonym efektem wpływa pozytywnie na rozwój ich inteligencji emocjonalnej, niezbędnej do właściwego funkcjonowania psychicznego.

4. Koncentracja: Umożliwia skupienie się na wykonywanym zadaniu, doprowadzenia działań do końca. We współczesnym świecie coraz więcej dzieci ma trudności z koncentracją uwagi, co wynika z nadmiernej liczby docierających do  nas bodźców.  Rodzice powinni wspierać dziecko we wszystkich aktywnościach, które pomagają wydłużyć czas koncentracji uwagi. Jedną z takich aktywności jest właśnie nauka czytania.

5. Emocje: Czytanie pomaga w poznawaniu sytuacji, z którymi dziecko się zetknęło, posłużyć za temat do rozmowy o trudnych emocjach. Bajki terapeutyczne polecane SA jako forma wsparcia emocjonalnego dziecka. Czytanie uczy empatii i wrażliwości.

Siedem najważniejszych zalet czytania wpływających na rozwój osobowości dzieci:

1.  Czytanie na głos niemowlęciu stymuluje rozwój jego mózgu.

Zanim małe dziecko nauczy się mówić, najpierw uczy się rozumieć mowę, czyli tworzy tzw. słownik bierny. Nauka mowy rozpoczyna się więc tak naprawdę od momentu, kiedy niemowlę zaczyna być otaczane mową.

2.  Czytanie kilkulatkowi rozbudza w nim ciekawość świata i pomaga mu zrozumieć siebie i innych.

Wzory zachowań bohaterów bajkowych przyjmowane są przez najmłodszych bezkrytycznie. Dzieci szybko uczą się poprzez przykład – naśladując. Dzięki tej identyfikacji zapoznaje się z emocjami i uczuciami. Uczy się zachowań społecznie akceptowanych i nieakceptowanych, odróżnia dobro od zła.

3. Czytanie stymuluje rozwój mowy i usprawnia pamięć.

Czytanie wzbogaca słownik bierny (rozumienie) oraz czynny (mowa), poszerzając wiedzę o świecie.

4. Czytanie kształtuje wrażliwość moralną dziecka.

Dzieci, którym rodzice regularnie czytają, szybciej się rozwijają, łatwiej przyswajają wiedzę o świecie i ludziach, a także czują się bezpieczne i kochane.

5.  Czytanie odpowiada za budowanie szczególnego rodzaju więzi emocjonalnej pomiędzy rodzicami a dziećmi.

Dzięki czytaniu cała rodzina może wspólnie spędzać czas, a przeczytane treści mogą stanowić pretekst do wspólnych rozmów

6. Wspólne głośne czytanie dziecku pomoże mu pokonać wiele problemów wieku dorastania.

• zapewnia emocjonalny rozwój dziecka
• rozwija język, pamięć, wyobraźnię,
• uczy myślenia, poprawia koncentrację
• wzmacnia poczucie własnej wartości
• poszerza wiedzę ogólna
• ułatwia naukę, pomaga odnieść sukces w szkole
• uczy wartości moralnych, pomaga w wychowaniu
• zapobiega uzależnieniu od komputera, telewizji, internetu
• chroni przed zagrożeniami ze strony masowej kultury
• kształtuje nawyk czytania i zdobywania wiedzy na całe życie

ROLA RODZINY W ROZBUDZANIU POTRZEB CZYTELNICZYCH:

„Gdybym miała wskazać jeden tylko sposób wzbogacania doświadczeń dziecka i stymulowania jego prawidłowego rozwoju, poradziłabym trzymanie w domu książek” M. Stoppard „Zbadaj swoje dziecko”.

• Potrzeba kontaktów z książką nie powstaje u dziecka samorzutnie – dziecko nie odczuwa jej braku, jeśli w ogóle nie będzie się z nią stykać,
• Rozbudzanie umysłu dziecka następuje w najwcześniejszych latach, czyli w okresie kiedy dziecko pozostaje pod bezpośrednim wpływem rodziny,
• Jeśli chcemy ukształtować w dziecku nawyk czytania, powinniśmy poświęcać mu więcej czasu, opowiadać mu baśnie, czytać bajki, opowiadania, wiersze
• Dziecko powinno widzieć rodziców czytających
• Czytanie małym dzieciom jest doskonałą metodą wychowawczą, aby ograniczyć kontakt dziecka z komputerem, telewizją, komórką,
• Jeśli od najmłodszych lat uda nam się ukształtować pozytywny stosunek do czytania, będzie to procentować w dorosłym życiu

Przybliżanie dzieciom tekstów literackich:

• od najmłodszych lat dziecka twórzmy dobrą atmosferę do wspólnego czytania, nawet jeśli nasze dziecko opanowało umiejętność czytania,
• warto mieć stały czas przeznaczony na czytania, np. przed snem,
• czytajmy naraz niewielkie całości lub część większej całości – pozwoli to dziecku na lepsze zrozumienie i przeżycie utworu
• pozwól dziecku wielokrotnie wracać do tej samej książki. Zdobywa ono w ten sposób doświadczenie powtarzalności zdarzenia, treści, uczuć. Ćwiczy pamięć
• wyjaśniajmy znaczenie trudniejszych terminów
• Rozmawiajmy z dzieckiem na temat tego, o czym czytamy
• Jeśli dziecko przerywa nam czytanie, by porozmawiać na czytany właśnie temat, rozwijajmy temat rozmowy spokojnie i w miarę potrzeby powróćmy do czytania,
• Jeżeli dziecko przerywa nasze czytanie i zajmuje się czymś innym, ustalmy z nim, czy rzeczywiście chce słuchać

Mimo zabiegania, można poświęcić dziecku więcej uwagi i zainteresowania, chociażby poprzez wspólne czytanie książek.  Rodzice mogą odkryć, jak wiele radości sprawia wspólnie czytana bajka, czas spędzony razem, a nie bok siebie. Czytajmy dzieciom książki, pokazujmy kolorowe ilustracje, rozmawiajmy o czytanych treściach, tłumaczmy niezrozumiałe słowa, odpowiadajmy na pytania. Maluch siedzący na kolanach mamy czy taty czuje się kochany, potrzebny i ważny – szczęśliwy:

PORADY DLA RODZICÓW:

• Traktujmy czytanie dziecku lub z dzieckiem jako rodzaj zabawy, wartościowej rozrywki
• Wzmacniajmy każdą sytuację, kiedy dziecko wykazuje zainteresowanie książką – ogląda okładkę, ilustracje. Okazujmy zainteresowanie, rozmawiajmy z dzieckiem o tym,
• Nie traktujmy czytania jako KARY!

Opracowanie:

mgr Anna Podyma

psycholog