PRACA Z DZIECKIEM AUTYSTYCZNYM WYBRANE METODY DIAGNOZY I TERAPII:
Profil Psychoedukacyjny
Doskonałe narzędzie do diagnozy funkcjonalnej dzieci z różnorodnymi zaburzeniami rozwoju, zwłaszcza z autyzmem i trudnościami w komunikacji.
Skala Rozwoju bada siedem sfer funkcjonowania dziecka ważnych ze względu na osiągnięcie dojrzałości szkolnej: naśladowanie, komunikację, czynności poznawcze, percepcję, motorykę małą i dużą oraz koordynację wzrokowo-ruchową.
Wyniki testu pozwalają ustalić aktualny wiek rozwoju – poziom funkcjonowania, na którym obecnie znajduje się dziecko, oraz najbliższą strefę rozwoju – możliwości rozwojowe dziecka.
Skala Zachowań umożliwia dodatkową ocenę zachowań i problemów charakterystycznych dla zaburzeń ze spektrum autyzmu.
Metoda TEACCH jest to program terapii i edukacji dzieci autystycznych oraz dzieci mających zaburzenia w komunikacji.
Praca z dzieckiem rozpoczyna się od oceny poziomu rozwojowego dziecka, jego profilu psychoedukacyjnego PEP, a także deficytów i mocnych stron podopiecznego. Na podstawie wyników testu PEP-R opracowuje się strategię nauczania, która ma pomóc w realizacji krótkotrwałych i odległych celów nauczania za pomocą ćwiczeń prowadzonych przy stole, od 15 min. do godziny dziennie.
Każde dziecko w ośrodku posiada swój indywidualny program ćwiczeń, który może być również stosowany w środowisku domowym przez rodziców.
Postępy dziecka są rejestrowane przez specjalistę, który na bieżąco modyfikuje program. Kieruje się przy tym najważniejszymi potrzebami wychowanka, które są związane z takimi elementarnymi zdolnościami jak naśladowanie, motoryka mała i duża, percepcja, koordynacja wzrokowo-ruchowa, czynności poznawcze, komunikacja, mowa czynna, zachowania niepożądane.
Program usprawniający i wspomagający rozwój dziecka autystycznego dostosowuje się do sposobu jego nauczania i specyfiki środowiska, w jakim dziecko żyje.
Metoda Johansena
Twórcą Metoda Indywidualnej Stymulacji Słuchu Johansena jest dr Kjeld Johansen – duński nauczyciel i psycholog, dyrektor Bałtyckiego Laboratorium Badań Nad Dysleksją.
Diagnoza w Indywidualnej Stymulacji Słuchu Johansena opiera się na badaniu audiometrii tonalnej oraz testach mowy utrudnionej, w tym teście dychotycznym – istotnych dla procesu uczenia się aspektów prawidłowego przetwarzania bodźców słuchowych.
Program terapeutyczny w formie indywidualnie filtrowanej muzyki instrumentalnej nagrywany jest na płyty CD. Muzyka w metodzie Johansena IAS jest specjalnie skomponowana, aby obejmować swoim zakresem różne częstotliwości potrzebne do stymulacji.
Dziecko otrzymuje płytę i słucha jej codziennie przez 10 minut przez słuchawki. Postępy terapii kontrolowane są co 8 do 10 tygodni; za każdym razem dziecko otrzymuje nową specjalnie dla niego przygotowaną płytę CD z programem terapeutycznym. Program stymulacji trwa 6-10 miesięcy.
Zaletą metody jest to, że odbywa się w przyjaznym, bezpiecznym, otoczeniu (domu lub przedszkolu) co jest istotne dla wielu dzieci np. z autyzmem. W trakcje stymulacji Johansena IAS nie ma konieczności rezygnowania z innych form terapii, jakimi objęte jest dziecko w tym samym czasie.
Stymulacja słuchowa wg dr Kjelda Johansena poprawia przetwarzanie bodźców słuchowych, co z kolei wpływa na zdolność utrzymywania uwagi i koncentracji na wypowiedziach ustnych, poprawia rozumienie mowy, ułatwia czytanie, komunikację, harmonizuje napięcie mięśniowe, które ma wpływ na postawę ciała, utrzymanie równowagi oraz koordynację ruchów. Poprawa funkcjonowania w życiu codziennym powoduje wzrost samooceny i motywacji dziecka.
Komunikacja alternatywna
Osoby z autyzmem stanowią grupę bardzo zróżnicowaną pod względem werbalnych i pozawerbalnych możliwości porozumiewania się, dlatego też mogą korzystać z różnych form komunikacji alternatywnej i wspomagającej. W pracy z nimi znajdują zastosowanie zarówno znaki manualne jak i obrazki, pismo czy różnorodne systemy graficzne.
Dobór właściwej metody powinien być zgodny z indywidualnymi preferencjami danej osoby. Dlatego w naszej placówce dostosowujemy formy komunikacji do indywidualnych potrzeb dzieci. Te z nich, które porozumiewają się mową werbalną uczą się nią posługiwać adekwatnie do sytuacji społecznych, doskonalą umiejętności prowadzenia dialogu, korygują wady wymowy, usprawniają motorykę narządów mowy oraz słuch fonematyczny.
U dzieci niemówiących stosujemy do komunikacji system obrazkowy Piktogramy. Piktogramy dają bezpośrednie i dokładne odniesienie wizualne do danego pojęcia. Za ich pomocą etykietowane są liczne przedmioty i pomieszczenia w placówce. Ułatwia to dzieciom swobodne korzystanie ze sprzętów i pomocy oraz zwiększa ich samodzielność w podejmowaniu różnorodnych aktywności.
Na bazie piktogramów tworzone są grupowe oraz indywidualne plany dnia i aktywności a także tablice komunikacyjne i tematyczne.
W poradni mają zastosowanie również komunikatory elektroniczne umożliwiające nagranie wielu komunikatów werbalnych, którymi użytkownik może się posługiwać w różnych sytuacjach społecznych.
W placówce stosujemy także system Makaton jako wspomagający i alternatywny sposób porozumiewania się. Wykorzystuje on elementy komunikacji totalnej, a więc: słuchowe, migowe (gesty), wzrokowe (symbol graficzny) oraz ustne (mowa).
Metoda Dobrego Startu
Metoda wywodzi się z metody opracowanej w latach 40-tych i 50-tych we Francji przez Theę Bugnet, nosi nazwę Le Bon Depart czyli „dobry odjazdowy, odlot, start”.
Nazwa miała wskazywać na możliwości zastosowania jej w przygotowaniu dzieci do nauki czytania i pisania. Na grunt polski przeniosła ją Marta Bogdanowicz.
Założeniem Metody Dobrego Startu jest jednoczesne rozwijanie funkcji językowych, funkcji spostrzeżeniowych: wzrokowych, słuchowych, dotykowych, kinestetycznych (czucie ruchu) i motorycznych oraz współdziałania między tymi funkcjami czyli integracji percepcyjno-motorycznej. Są to funkcje leżące u podstaw złożonych czynności czytania i pisania.
Usprawnianie tych funkcji wskazane jest dla dzieci przygotowujących się do nauki czytania i pisania, natomiast niezbędne jest dla dzieci, u których występują opóźnienia rozwoju tych funkcji. Oddziałuje ona korzystnie również na sferę poza intelektualną (procesy emocjonalne i zachowania społeczne) oraz na rozwój mowy.
Struktura zajęć:
I.Zajęcia wprowadzające.
II.Zajęcia właściwe:
III.Zajęcia końcowe
Podczas zajęć używane są atrakcyjne i różnorodne pomoce oddziałujące na wszystkie zmysły np. do zajęć wprowadzających: konkretne przedmioty związane z treścią piosenki, obrazek objaśniający treść piosenki; do ćwiczeń ruchowo – słuchowych: woreczki i wałeczki wypełnione ziarnem, kaszą, grochem, sznurki, gumy, wstążki, szarfy, balony, chusteczki, gazety, instrumenty muzyczne lub przedmioty, które mogą je zastąpić, np.: plastikowe butelki, kubki i pokrywki z naciągniętą gumką recepturową; do ćwiczeń ruchowo – słuchowo – wzrokowych: wzór narysowany grubym mazakiem na kartce lub wykonany z materiału o wyrazistej fakturze, taca z kaszą manną, tablica i kreda, arkusz papieru pakowego, kartka z bloku rysunkowego formatu A 4 oraz zeszyt czysty i zeszyt w linie, różne narzędzia: mazaki różnej grubości, kredki woskowe, ołówek, pędzel, długopis, karty do ćwiczeń.
Program zajęć prowadzonych MDS jest dostosowany do możliwości i potrzeb dzieci, z którymi pracujemy. Dlatego jest inny dla różnych grup dzieci o odmiennych potrzebach edukacyjnych.
Pracujemy w oparciu o profesjonalne programy tj „Piosenki i rysunki” dla najmłodszych i kolejno według stopnia trudności „Piosenki i znaki”, „Piosenki na literki”, „Od piosenki do literki-część 1”, „Od piosenki do literki-część 2”.
Termin arteterapia – złożony jest z dwóch członów: słowa „arte” i słowa „terapia”. „Arte” z łac. „ars, artis”, oznacza sztukę, rzemiosło, rękodzieło, sztuki piękne a także dzieło sztuki. Pojęcie to oznacza więc terapię poprzez sztukę.
Arteterapia w wąskim znaczeniu obejmuje terapię z użyciem sztuk plastycznych, w szerokim zaś obejmuje również muzykoterapię, biblioterapię, choreoterapię i dramatoterapię. W naszej poradni w ramach arteterapii oferujemy naszym podopiecznym zajęcia z plastykoterapii, muzykoterapii oraz dramatoterapii.
Plastykoterapia:
Ta atrakcyjna forma terapii wprowadza w dobry nastrój i przynosi odprężenie. Dostarcza także silnych pozytywnych wrażeń zmysłowych i doznań emocjonalnych, daje dzieciom z autyzmem radość tworzenia, dotykania, manipulowania, oglądania, oraz co za tym idzie, doświadczania świata zewnętrznego za pomocą różnych zmysłów. Dodatkowo, dziecko poprzez wykonywanie rozmaitych czynności doskonali swoje umiejętności manualne oraz ruchowe.
Bardzo ważne podczas tego typu zajęć jest stworzenie właściwej atmosfery, która pozwoli dziecku poczuć się bezpiecznie, która sprawi ,że będzie czuło się ono w pełni akceptowane i dowartościowane. W takiej atmosferze pracy dziecko autystyczne jest w stanie otworzyć się, przełamać swoje zahamowania i cieszyć się widząc efekty swojej pracy.
Uczestnictwo w takich zajęciach powinno być pozytywnym przeżyciem, ponieważ ich celem nie jest stworzenie pięknego dzieła sztuki , ale przede wszystkim użycie różnych form sztuki, tak by uzyskać odprężenie i poczuć radość z własnej twórczości.
Podczas zabaw plastycznych z dzieckiem ważne jest aby zapewnić mu możliwość swobodnej, twórczej wypowiedzi. Nie wolno ingerować w kompozycje dziecka, bo najważniejszy jest sam proces tworzenia, a nie wartość wytworu plastycznego. Nie wolno narzucać tempa pracy i trzeba pamiętać o wyeksponowaniu prac po ich zakończeniu, daje to dziecku wiele satysfakcji i przekonuje o poważnym traktowaniu jego wysiłku.
Na zajęciach plastykoterapii w naszej poradni, wykorzystuje się szereg różnorodnych technik plastycznych, m.in:
Muzyka dla dziecka autystycznego jest źródłem niezwykłej radości i przyjemności. W przypadku dzieci autystycznych, które nie nawiązują kontaktu werbalnego i nie reagują na bodźce słowne muzyka może stanowić ważny kanał komunikacyjny, wpływać pozytywnie na ich samopoczucie, obniżać poczucie lęku i poprawiać relacje społeczne z otoczeniem
Ćwiczenia i zabawy, które proponujemy dzieciom z autyzmem mają na celu wypracowanie u nich tych umiejętności i nawyków, które nie wykształciły się w toku rozwoju z powodu zaistniałych zaburzeń. Dzieci uczą się więc umiejętności naśladowania, samodzielności, konstruktywnej zabawy w grupie, uczą się zauważać rówieśników i obierać ich jako partnerów w zabawie. Ćwiczą koncentrację, pamięć, usprawniają motorykę dużą i małą, ćwiczą wrażliwość słuchową, zdobywają orientację w schemacie ciała i przestrzeni, poszerzają swoją wiedzę o otaczającym świecie
W trakcie zajęć muzykoterapeutycznych w poradni wykorzystywane są elementy metody E. J. Dalcroze’a, C. Orffa, M. Kieryła, M. Bogdanowicz
Zajęcia muzykoterapeutyczne rozpoczynają się od przywitania każdego z uczestników, a kończą grupowym pożegnaniem. Ćwiczenia i zabawy przybierają różne formy:
Atrakcyjność i przystępność zajęć z wykorzystaniem muzyki i ruchu sprawia, że są one w naszym ośrodku bardzo popularne i lubiane.
Teatroterapia (zwana także Dramatoterapią) jest terapią wykorzystującą elementy teatru i dramy, która polega na przygotowywaniu przez podopiecznych przedstawień teatralnych i udziale w nich.
58-320 Walim
Nowa Kolonia 9
sekretariat@pppp.walbrzych.pl
+48 74 8423 194 , 797 984 251 
