Pogadajmy – rozmowa a budowanie relacji z uczniem

Pogadajmy – rozmowa a budowanie relacji z uczniem

Dobra relacja uczeń-nauczyciel to niezastąpiony element szkolnej codzienności. Sprzyja uczeniu się, ponieważ to dzięki niej w grupie obecne są życzliwość i zaufanie. Uczniowie, którzy lubią swoich nauczycieli, pracują z większym zaangażowaniem i z wyższą motywacją. Relację z dzieckiem budują spotkania, w których rozmowa bywa najistotniejszym elementem.

O czym więc warto pamiętać, rozmawiając z uczniami?

Bądź otwarty na rozmowę z dzieckiem wtedy, gdy ono tego potrzebuje. W sytuacji, gdy nie możesz porozmawiać, a dziecko mówi, że jego sprawa jest ważna, skontaktuj je z innym nauczycielem – pokażesz mu, że nie lekceważysz jego kłopotu i że chcesz, aby otrzymało pomoc.

Bądź świadomy dysproporcji znaczenia – rozmowa, która dla nauczyciela jest jedną z wielu, dla ucznia może być czymś bardzo znaczącym. Zadbaj o czas i miejsce, abyś mógł rozmawiać spokojnie i bez pośpiechu. Uczeń, który opowiada nauczycielowi o sprawach wyjątkowo dla siebie trudnych (strata, doświadczenie przemocy), musi przekroczyć własne bariery zawstydzenia i lęku (na przykład: obwinia siebie za trudną sytuację w domu; sądzi, że koledzy wyśmiewają się z niego, ponieważ na to zasłużył). Potrzebuje czasu, aby prawdziwie opisać to, co go niepokoi.

Pamiętaj o zasadach komunikacji. Nawet jeżeli wydają Ci się sztuczne, mogą porządkować sposób, w jaki rozmawiasz. Unikaj jednak sformułowań, które są dla Ciebie nienaturalne – traktuj zasady dobrego komunikowania się jak drogowskazy, a nie bezwzględne zalecenia.

Bądź elastyczny w reagowaniu na daną sytuację – zachowuj się zgodnie z jej wymaganiami, a nie – z założonym z góry bezwzględnymi wytycznymi. Nawet wtedy, gdy sytuacja wymaga bezwzględnego przestrzegania określonych procedur, Twoje sprawności komunikacyjne, mediacyjne, życzliwość i empatia w stosunku do ucznia, a także rozsądny ogląd sytuacji, w dalszym ciągu mają duże znaczenie.

W rozmowach z dzieckiem, które doświadczyło sytuacji trudnych lub wręcz traumatycznych – tonuj swoje emocje. Poprzez opanowanie wzmacniasz w nim tak bardzo mu potrzebne poczucie bezpieczeństwa i przekonanie, że dorośli kontrolują sytuację.

Nie składaj obietnic, których nie jesteś w stanie dotrzymać – na przykład uczniowi, który doświadcza odrzucenia, nie możesz obiecać, że poprzez działania dyscyplinujące innych uczniów wzmocnisz jego pozycję w klasie. Możesz jednak zapewnić go o tym, że zrobisz to, co powinieneś jako nauczyciel lub wychowawca, aby mu pomóc (powinieneś zaplanować działania, które poprawiają spójność klasy, rozmawiać z konkretnymi uczniami, zaprosić do współpracy specjalistów z poradni psychologiczno-pedagogicznej).

Nie obiecuj dyskrecji w sytuacji, w której zagrażałoby to bezpieczeństwu ucznia – nie możesz na przykład zobowiązać się do milczenia i powstrzymania od interwencji wtedy, gdy dziecko powiedziało Ci o doświadczaniu przemocy. Odpowiedzialność oznacza poinformowanie ucznia o tym, do jakich działań jesteś bezwzględnie zobowiązany, oraz do zapewnienia mu bezpieczeństwa i wsparcia na każdym etapie rozwiązywania problemu.

Dbaj o spójność pomiędzy tym, co mówisz do ucznia, a tym co robisz. Jeżeli umówiłeś się z nim na jakieś konkretne działanie (na przykład na kolejną rozmowę lub na to, że porozmawiasz o jego sytuacji z innym nauczycielem) – postaraj się zrobić wszystko, aby dotrzymać słowa. Są dzieci, których zaufanie do dorosłych zostało wcześniej wielokrotnie nadszarpnięte. Nauczyciel bywa czasami tą osobą, która ma szansę dać wzorzec bezpiecznego i opartego na dojrzałej lojalności kontaktu. Stałość jego zachowań ma duże znaczenie.

Nie uchylaj się od podjęcia właściwych działań, nawet jeżeli jest to dla Ciebie trudne.

Zawsze, jeżeli wymaga tego sytuacja, pracuj w zespole – czasami dziecko może być zamknięte na Twoje argumenty, ale usłyszy głos innego dorosłego.