Jak motywować dziecko do nauki?

Jak motywować dziecko do nauki?

Nie wszystkie dzieci chętnie zabierają się do nauki. Wiele zwleka z odrabianiem lekcji, odkłada szkolne obowiązki na później, z niezadowoleniem siada do książek. Rodzice często zastanawiają się, w jaki sposób zachęcić dziecko do nauki. Uciekają się przy tym do najróżniejszych metod.

Co to jest motywacja do nauki?

MOTYWACJA – to stan służący nakierowaniu działań jednostki na określony cel, w tym przypadku na naukę.

Motywacja może być wewnętrzna lub zewnętrzna.

MOTYWACJA WEWNĘTRZNA – jest to angażowanie się w określone działania dla nich samych, dla przyjemności czerpanej z ich wykonywania, np. zaspokojenie własnej ciekawości, są to też ambicje, plany, cele i ideały.

MOTYWACJA ZEWNĘTRZNA – motywacja do nauki, która polega na tym, że zadań nie wykonuje się w celu uzyskania wewnętrznej satysfakcji płynącej z samego działania, ale po to, by uzyskać jakieś nagrody, np. stopnie

Rodzice często przyjmują nastawie, że dzieci automatycznie rozwiną w sobie wewnętrzną motywację do nauki, jako bezpośredni rezultat stosowania przez dorosłych kontroli zewnętrznej, na przykład nagradzania czy chwalenia.

Jeśli chcesz  pomóc dziecku i właściwie zmotywować je do nauki, , na pewno:

• nie strasz – „Jeśli nie nauczysz się wiersza, to dostaniesz słabą ocenę i twoja nauczycielka będzie na ciebie zła. Zobaczysz!”;
• nie oceniaj i nie karaj – „Ponieważ bazgrolisz w zeszycie, nie pojedziesz w niedzielę na urodziny do Pauliny”;
• nie nagradzaj – „Dostaniesz rower na koniec roku, jeśli będziesz mieć świadectwo
  z czerwonym paskiem” (kiedy perspektywa otrzymania nagrody jest zbyt odległa, sama nagroda traci na wartości);
• nie porównuj – „Kasia to dopiero dobrze się uczy, mógłbyś brać z niej przykład”;
• nie stawaj zawsze po stronie nauczyciela czy wychowawcy – „Gdybyś się nauczył, dostałbyś lepszy stopień, za mało się przykładasz, weź się do roboty”.

JAK MOTYWOWAĆ DZIECKO DO NAUKI?
wskazówki dla rodziców –

1. Od najmłodszych lat rozwijaj naturalną ciekawość dziecka, wzbudzaj jego motywację do poznawania nowych rzeczy, do nauki poprzez:

• systematyczne wyprawy do księgarni – niech dziecko samo wybierze sobie jakąś książeczkę czy czasopismo
• organizowanie wycieczek do muzeów, na wystawy, oglądanie z dzieckiem ciekawych programów w TV i rozmawianie o nich!
• rozwiązywanie krzyżówek, zagadek, zabaw logicznych itp.
• wykorzystywanie codziennych czynności i zdarzeń do ćwiczenia różnych umiejętności np., liczenia, logicznego myślenia itd.

2. Dawanie przykładu własnym zachowaniem – spędzając wolny czas czytając prasę, książki, oglądając programy popularnonaukowe itp.

• dawaj dziecku do zrozumienia, że nauka jest ważna – nie mów, że to strata czasu, nie zwalniaj z udziału w lekcjach z błahych powodów,
• wykazuj zainteresowanie karierą szkolną dziecka i wspieraj je w niej,
• interesuj się tym, co wydarzyło się w szkole, rozmawiaj o tym, czego dziecko się nauczyło,
• wdrażaj dziecko do systematyczności, naucz dobrej organizacji pracy (odrabianie lekcji o tej samej porze, ale nie bezpośrednio przed lub po szkole)
  i zadbaj o odpowiednie miejsce do nauki (stały kącik do pracy),
• pomagaj dziecku w odrabianiu lekcji i pokonywaniu trudności – nie oznacza to jednak, że masz wykonać zdanie za dziecko! Pomóż mu zrozumieć polecenie, zaplanujcie poszczególne etapy niezbędne do wykonania zadania, w razie potrzeby udziel wskazówek.

Typowe błędy, które popełniają rodzice:

• Nadmierna kontrola: „Muszę go cały czas pilnować, gdy tylko odejdę – od razu zajmuje się czymś innym, nigdy nie pamięta co jest zadane”.

Rodzice dzwonią do nauczycieli i kolegów, pytając o prace domowe. W ten sposób przejmują kontrolę, pozbawiają dziecko odpowiedzialności i motywacji do nauki

• Uczenie się za dziecko

Rodzice niezadowoleni z efektów nauki dziecka, sami biorą się do pracy. Sprawdzają zeszyty, przepisują od nowa fragmenty lub całe prace domowe, piszą za nie wypracowania, czytają lektury. Obawiają się, że dziecko samo sobie nie poradzi.

• Zbyt wysokie wymagania „Moje dziecko jest strasznie nerwowe. Gdy coś mu nie wychodzi, płacze, rzuca zeszytami.”

Rodzic sprawdza pracę dziecka i podkreśla na czerwono popełnione błędy. Nie chwali za włożony w pracę wysiłek, ciekawą treść. Koncentrując się na błędach, odbiera dziecku satysfakcję z wykonanej pracy.

• Niewłaściwe motywowanie

Rodzice, w poczuciu własnej bezradności wobec szkolnych niepowodzeń dzieci, próbują wszystkiego, żeby je zachęcić do nauki: moralizują, straszą, zawstydzają, przekupują, wyznaczają kary. Z kolei dzieci, nie mając już nic do stracenia, podejmują walkę z rodzicami.

• Brak zainteresowania rodziców nauką dziecka

Rodzice, zapracowani i zmęczeni, nie mają czasu zajmować się sprawami szkolnymi dziecka. Uważają, że samo powinno dać sobie radę. Nie rozumieją, że dziecko potrzebuje pomocy.

WSKAZÓWKI, KTÓRE MOŻEMY WYKORZYSTAĆ W PRACY Z WŁASNYM DZIECKIEM:

• Dostrzegaj sukcesy i starania dziecka. Omawiając jego pracę, najpierw podkreśl dobre strony, wskazując nad czym mogło by jeszcze popracować. Czasami powstrzymaj się z oceną, zachęcaj do samooceny: „Nie jesteś zadowolony z efektów swojej pracy? Czy jest coś, co chciałbyś poprawić?”

• Okazuj życzliwe zainteresowanie sprawami szkolnymi dziecka. Zamiast wypytywać
  i kontrolować, raczej słuchaj uważnie i okaż zrozumienie dla jego uczuć.

• Zamiast krytykować i oceniać – dodaj mu otuchy: „Matematyki można się nauczyć, wierzę, że ty to potrafisz” i zachęcaj je do wyciągnięcia własnych wniosków: „Jak myślisz, dlaczego Ci nie poszło na tym sprawdzianie? Z czym masz kłopot? Czego potrzebujesz, żeby sobie z tym poradzić?” Jeśli widzisz, że sprawy dziecka idą źle, nie wahaj się powiedzieć mu o tym, co cię martwi i czego od niego oczekujesz: „Dowiedziałam się, że ostatnio przychodzisz do szkoły nieprzygotowany. Oczekuję, że będziesz odrabiał prace domowe i przygotowywał się do zajęć. Jeżeli czegoś nie rozumiesz, chętnie Ci pomogę.”

• Jeżeli dotychczas nadmiernie kontrolowałeś swoje dziecko – oddaj mu odpowiedzialność za naukę.

            Możesz zawrzeć z nim kontrakt: „Od dzisiaj nie będę odrabiał z Tobą lekcji. Jesteś już   dojrzały  i odpowiedzialny i wierzę odpowiedzialny, że sam potrafisz to zrobić, jednak zawsze możesz liczyć na moją pomoc, jeśli nie będziesz mógł sobie sam poradzić. Gdy dziecko  o czymś zapomni, pozwól mu ponieść konsekwencje, zachęcaj do wyciągania wniosków.

• Rozmawiaj z dzieckiem o jego zainteresowaniach, celach i planach na przyszłość.

Zadawaj pytania, które skłaniają do zastanowienia się nad znaczeniem wykształcenia: „Dlaczego wybierasz właśnie tę szkołę? Jakie możesz mieć korzyści jeśli ją skończysz? W jaki sposób zamierzasz osiągnąć swój cel np.zostać informatykiem? Co dla Ciebie w życiu jest ważne?”

• Interesuj się tym, co wydarzyło się w szkole, rozmawiaj o tym, czego dziecko się nauczyło.

• Wdrażaj dziecko do systematyczności.

Naucz dobrej organizacji pracy (odrabianie lekcji o tej samej porze, ale nie bezpośrednio przed lub po szkole), zadbaj o odpowiednie miejsce do nauki (stały miejsce do pracy).

• Pomagaj dziecku w odrabianiu lekcji i pokonywaniu trudności – nie oznacza to jednak, że masz wykonać zadanie za dziecko! Pomóż mu zrozumieć polecenie, zaplanujcie poszczególne etapy niezbędne do wykonania zadania, w razie potrzeby udziel wskazówek.

• Unikaj atmosfery napięcia, nie okazuj ciągłego niezadowolenia, lecz szukaj mocnych stron swojego dziecka i udzielaj mu wsparcia. Chwal nie tylko za osiągnięcia i efekty, ale także za włożony wysiłek.  Nie porównuj dziecka do rodzeństwa, kolegów, lecz do poprzedniego jego poziomu umiejętności –uświadamiasz mu w ten sposób postępy i motywujesz do dalszej pracy. W przypadku zniechęcenia dziecka lub doświadczenia przez nie porażki – nie zaprzeczaj jego uczuciom mówiąc, że nic się nie stało, lecz nazwij  jego uczucia: „Widzę, że jest Ci bardzo smutno z tego powodu…, że jesteś rozczarowany…, że zadanie to sprawia Ci trudność”.

Rolą rodziców jest  wykształcić w dziecku ciekawość poznawczą, motywację, energię i inicjatywę do pracy.  Ważne,  aby dziecko myślało: „Może nie jestem najlepszym uczniem w klasie, ale za to najlepiej śpiewam, czy gram w piłkę”.  Dostrzeganie i wykorzystywanie  swoich mocnych stron może zaprowadzić na sam szczyt.

Opracowała:

mgr Anna Podyma

psycholog