Depresja nastolatków

Depresja nastolatków jest jednym z najczęściej występujących  i równocześnie rzadko diagnozowanych problemów zdrowotnych okresu adolescencji,  często przez otoczenie błędnie postrzegana jest w kategoriach niewłaściwego, odbiegającego od normy zachowania. Szacuje się, że cierpi na nią około 2% dzieci oraz 20% nastolatków. Należy jednak pamiętać, że zaburzenia depresyjne są jednostką chorobową, ujmowaną w klasyfikacji ICD-10.

Skąd się bierze depresja u młodzieży?

Czynniki Ryzyka:

• występowanie depresji u rodziców ,
• stresory w  otoczeniu - konflikty w rodzinie, niski statut społeczno-ekonomiczny rodziny, śmierć jednego z rodziców lub opiekunów, przemoc (fizyczna, psychiczna, seksualna), zaniedbanie ze strony rodziców, zaburzone relacje, uzależnienie członków rodziny,
• Podłoże psychologiczne - wysoki poziom lęku, niska samoocena, wysoki samokrytycyzm, zniekształcenia poznawcze, niskie kompetencje społeczne itp.
• Stres szkolny,
• Interpersonalne - Trudności w funkcjonowaniu społecznym ,

Objawy depresji u nastolatków :

• wyraźne obniżenie nastroju utrzymujące się przez dłuższy czas, niezależnie od okoliczności i pory dnia,
• smutek,
• rozdrażnienie, płaczliwość, skłonność do wpadania w złość lub rozpacz, agresja wobec otoczenia – czasami takie symptomy występują w większym natężeniu niż smutek,
• obniżona samoocena, poczucie bycia gorszym od innych , poczucie winy,
• zmiany w funkcjonowaniu we wszystkich sferach życia -  – zaniedbywanie obowiązków, obniżenie wyników w szkole, izolacja społeczna, utrata zainteresowania  rzeczami które wcześniej sprawiały przyjemność, nieumiejętność odczuwania radości,
• obniżenie aktywności fizycznej - bezczynność, brak inicjatywy, problem z mobilizacją do działania,
• obniżenie sprawności intelektualnej – problemy z koncentracją, zapamiętywaniem, uczeniem się, logicznym myśleniem,
• zmiana sposobu wypowiadania się – ubogie słownictwo, zdawkowe wypowiedzi,
• problemy ze snem – bezsenność lub senność, zaburzenia rytmu dobowego wstawanie lub zasypianie o nietypowych porach,
• zaburzenia łaknienia lub nadmierny apetyt, zauważalna utrata masy ciała lub nadmierne przybieranie na wadze,
• sięganie po używki, zamknięcie w rzeczywistości wirtualnej (media społecznościowe, gry komputerowe etc.),
• myśli samobójcze.

Jak rozpoznać depresję u nastolatków?

Depresja u nastolatków często postrzegana jest w kategoriach niegrzecznego zachowania, demoralizacji, lenistwa czy młodzieńczego buntu. Rodzice często poszukują przyczyn trudności w niewłasciwych  kontaktach rówieśniczych i wynikających z tego  problemów z używkami.

Depresja rzadko jest brana pod uwagę. Często rodzice próbują zmotywować nastolatka do zmiany poprzez twierdzenia typu: „weź się w garść”, „o co ci chodzi, przecież masz wszystko”, „ja w twoim wieku miałam gorzej”, które okazują się nieskuteczne.

JAK ROZPOZNAĆ DEPRESJĘ U NASTOLATKA?

Spośród  objawów depresji u nastolatków, najważniejszym kryterium diagnostycznym jest stwierdzenie chronicznego pogorszenia nastroju w perspektywie przynajmniej 2-tygodniowej.

Jednak do diagnozy konieczne jest  wystąpienie łącznie większej liczby symptomów, które stanowią kompletny zespół chorobowy, diagnozowany przez specjalistów, w tym psychologa i psychiatrę.

Odpowiedz na kilka pytań i dowiedz się, czy poniższe  objawy występują u Twojego dziecka:

1. Nie może spać lub ciężko mu wstać z łóżka, potrafi w nim spędzić większość dnia.
2. Ma problemy z koncentracją. Dotychczas wykonywane czynności i zadania sprawiają mu trudność.
3. Stale towarzysz mu uczucie bezradności i bezsilności.
4. Nie potrafi w żaden sposób zapanować nad negatywnymi myślami.
5. Nie ma apetytu lub przeciwnie - potrafi „przejadać” problemy.
6. Łatwo się irytuje, denerwuje nawet bez powodu.
7. Uważa, że na nic nie ma wpływu a Jego życie nie ma sensu.

JAK POMÓC DZIECKU W WALCE Z DEPRESJĄ?

Obecność i zaangażowanie rodziców stanowi ważny czynnik terapeutyczny w procesie leczenia depresji młodzieńczej i przyspiesza powrót dziecka do zdrowia. Co możesz zrobić, aby pomóc swojemu dziecku, które choruje na depresję?  

• Bądź obecny w życiu dziecka. Zadbaj o pozytywne relacje między wami. Okaż troskę i uwagę.  
• Wspieraj dziecko w trudnych chwilach. Pokaż, że zawsze może na ciebie liczyć. 
• Doceniaj i chwal dziecko. Ciesz się z nim jego sukcesami.  
• Nie lekceważ i nie umniejszaj problemów dziecka. Nie neguj jego uczuć. Słuchaj uważnie. Powstrzymaj się od oceniania, krytykowania, pouczania i dawania rad.  
• Powiedz, że się martwisz. Zapytaj, jak możesz pomóc. Zaoferuj swoje wsparcie, ale nie naciskaj. Bądź wytrwały i empatyczny.  
• Jeśli coś cię niepokoi – działaj. Porozmawiaj z osobami, które dobrze znają twoje dziecko. Skonsultuj się ze specjalistą. 
• Nie obrażaj się na dziecko, gdy pod wpływem emocji zrani cię lub obrazi. Dowiedz się, co naprawdę kryje się za jego słowami.  
• Okaż dziecku bezwarunkową akceptację. Powiedz, że jest dla ciebie ważne i kochasz je takie, jakie jest. 
• Zadbaj o jego dietę i wzbogać ją o produkty, które pozytywnie wpływają na nastrój (gorzka czekolada, migdały, banany, awokado, jagody, jeżyny, wiśnie).   

Depresja jest poważną i przewlekłą chorobą, która zmienia życie całej rodziny. Nie należy utożsamiać jej z chwilowym przygnębieniem i spadkiem nastroju. Pamiętaj jednak, że jest chorobą uleczalną. Odpowiednie i systematyczne leczenie prowadzi do ustąpienia objawów oraz umożliwia powrót do funkcjonowania w życiu społecznym. 

Opracowanie: mgr Anna Podyma, mgr Kamila Majcherczyk